Ngày 23/5/2021, hơn 69 triệu cử tri cả nước hân hoan đi bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Diễn ra sau thành công của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là cuộc vận động chính trị quan trọng và là đợt sinh hoạt dân chủ sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân. 

1

Ba điểm nhấn nổi bật

Tổng Thư ký – Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử Quốc gia Bùi Văn Cường đánh giá, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 có 3 điểm nhấn rõ nét.

Trong đó, nổi bật nhất là công tác triển khai bầu cử được tiến hành từ rất sớm. Hội đồng Bầu cử Quốc gia, các Tiểu ban chuyên môn và bộ máy tham mưu giúp việc được thành lập, kiện toàn sớm. Cùng với đó, công tác chuẩn bị bầu cử cũng được tiến hành sớm hơn so với các kỳ bầu cử trước đây. Những yếu tố này đã tạo sự chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm triển khai kịp thời các kế hoạch, lịch trình và công việc phải thực hiện trong cuộc bầu cử, ông Bùi Văn Cường đánh giá.

Danh sách nhân sự ứng cử lần này, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân có sự thay đổi so với các nhiệm kỳ trước.

Luật Tổ chức Quốc hội (được sửa đổi năm 2020), Luật Tổ chức chính quyền địa phương (được sửa đổi năm 2019) quy định số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách tăng lên ít nhất 40%. Nghị quyết 1185 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định: số lượng đại biểu Quốc hội khóa XV được bầu là 500 người; dự kiến số lượng đại biểu chuyên trách là 200 người, trong đó số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách ở Trung ương 133 đại biểu và đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại địa phương là 67 đại biểu.

Số lượng đại biểu Quốc hội khóa XV được bầu	500 đại biểu
Dự kiến số lượng đại biểu chuyên trách	200 đại biểu
Số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách ở Trung ương	133 đại biểu
Số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách ở địa phương	67 đại biểu

Số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp giảm đều từ 5 đến 10 đại biểu trong lần bầu cử này, tùy thuộc vào từng cấp chính quyền và từng loại hình đơn vị hành chính. Ngoài ra, việc xác định độ tuổi người tham gia ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân khi áp dụng độ tuổi nghỉ hưu theo lộ trình của Bộ luật Lao động năm 2019 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021) và việc tính tuổi (theo lộ trình) được áp dụng đối với cả đại biểu chuyên trách và đại biểu không chuyên trách.

Cơ cấu đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số	Tỷ lệ
Khóa XIV	17,3%
Khóa XV	18%

Xác định đại diện của đồng bào các dân tộc thiểu số tham gia làm đại biểu Quốc hội đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc mang tiếng nói, tâm tư nguyện vọng của đồng bào đến với Quốc hội, Chính phủ để xây dựng chính sách, triển khai chính sách phù hợp với điều kiện, phong tục tập quán của đồng bào. Nhiệm kỳ XV đề ra mục tiêu nâng tỷ lệ cơ cấu đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số từ 17,3% (khóa XIV) lên 18% (khóa XV).  Theo ông Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, việc nâng tỷ lệ đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số là mục tiêu có thể đạt được. Ông tin tưởng với sự chỉ đạo của Hội đồng Bầu cử Quốc gia, cũng như cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và đặc biệt là sự ủng hộ của nhân dân, cử tri sẽ có thêm nhiều ứng cử viên là người dân tộc thiểu số và nhiều dân tộc thiểu số sẽ có đại biểu tham gia vào cơ quan quyền lực nhà nước sắp tới.

Theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến số lượng, cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội khóa XV, số lượng đại biểu là người ngoài Ðảng từ 25 đến 50 người trong tổng số 500 đại biểu.

Tính đến thời điểm này, trong số 866 ứng cử viên đại biểu Quốc hội khóa XV có 74 người ngoài Đảng. Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phạm Văn Hòa cho rằng, dự kiến cơ cấu đại biểu khóa XV như vậy góp phần tăng tính dân chủ trong cơ quan dân cử. Người ngoài Đảng mà thực sự có tâm huyết, trí tuệ, sẵn sàng cống hiến, vì nước, vì dân, đều xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân và sẽ có những đóng góp rất lớn cho đất nước.

“Con số 45,28% người ứng cử là nữ là một tín hiệu khả quan để chúng ta tin tưởng vào cuộc bầu cử tới đây sẽ đạt được kết quả về tỷ lệ nữ đã đề ra. “

Trong cơ cấu kết hợp chung của cả nước, ứng cử viên nữ có 393 người, chiếm 45,28%, tăng 6,31% so với khóa XIV. Đây cũng là tỷ lệ cao nhất trong bốn kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội gần đây. Riêng với khối Trung ương đạt gần gấp đôi so với khóa XIV. Việc bảo đảm tỷ lệ đại biểu nữ trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân không phải chỉ là để có cơ cấu nữ trong bộ máy lãnh đạo, mà chính là để khơi dậy, phát huy tiềm năng của phụ nữ, đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất nước. Theo bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, con số 45,28% người ứng cử là nữ là một tín hiệu khả quan để chúng ta tin tưởng vào cuộc bầu cử tới đây sẽ đạt được kết quả về tỷ lệ nữ đã đề ra.

Quá trình lãnh đạo, chỉ đạo công tác chuẩn bị bầu cử, nhất là công tác chuẩn bị về nhân sự đại biểu Quốc hội, Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quán triệt sâu sắc Chỉ thị của Bộ Chính trị, tuân thủ chặt chẽ quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, cùng các văn bản có liên quan, bảo đảm công tâm, khách quan, đúng quy định. Vấn đề chất lượng và tiêu chuẩn của những người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp được đặc biệt quan tâm. 

“Đây là lần đầu tiên, nội dung y tế được lồng ghép với công tác bảo đảm an ninh trật tự để tham mưu, giúp Hội đồng Bầu cử Quốc gia chỉ đạo, hướng dẫn các vấn đề liên quan đến y tế, góp phần tổ chức cuộc bầu cử thành công.”

Từ nguồn nhân sự đã qua nhiều vòng thẩm định để cử tri lựa chọn bầu ra những đại biểu xứng đáng trong các cơ quan dân cử vào ngày 23/5 tới sẽ là nền tảng, cơ sở vững chắc nhất để hoạt động của Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 tiếp tục có những đổi mới, hoạt động hiệu quả, vì dân.

Đặc biệt, công tác chuẩn bị bầu cử được tiến hành trong bối cảnh tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp ở một số địa phương, có thể ảnh hưởng đến cuộc bầu cử. Qua 2 đợt giám sát của Hội đồng Bầu cử Quốc gia cho thấy, mặc dù các địa phương đã chủ động phòng, chống dịch bệnh và lên phương án cho những tình huống phát sinh trường hợp mắc COVID-19 tại địa phương, nhưng để bảo đảm tổ chức thành công cuộc bầu cử, đòi hỏi các cấp chính quyền, các tổ chức phụ trách bầu cử từ trung ương đến địa phương cần đề cao tinh thần phòng, chống dịch. Đây là lần đầu tiên, nội dung y tế được lồng ghép với công tác bảo đảm an ninh trật tự để tham mưu, giúp Hội đồng Bầu cử Quốc gia chỉ đạo, hướng dẫn các vấn đề liên quan đến y tế, góp phần tổ chức cuộc bầu cử thành công – Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử Quốc gia Bùi Văn Cường cho biết.

2

Vượt qua khó khăn, chuẩn bị sẵn sàng để người dân thực hiện quyền làm chủ

Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 mang một dấu ấn khác biệt so với các cuộc bầu cử trước đây.

Đại dịch COVID-19 gây ảnh hưởng không nhỏ tới công tác chuẩn bị cho cuộc bầu cử. Vượt khó, khắc phục trở ngại, cả hệ thống chính trị đã khẩn trương triển khai hàng loạt các biện pháp cấp bách để “Ngày hội của toàn dân” diễn ra theo đúng kế hoạch, đảm bảo tuyệt đối an toàn, phòng, chống dịch bệnh.

Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo để bảo đảm việc triển khai các bước trong công tác chuẩn bị bầu cử không bị gián đoạn khi dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Các địa phương đã triển khai nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp bảo đảm quyền vận động bầu cử của người ứng cử, đồng thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch bệnh. 

Với chỉ đạo kịp thời của Hội đồng Bầu cử Quốc gia, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cấp ủy, chính quyền địa phương, các hội nghị tiếp xúc cử tri dưới các hình thức trực tiếp hay kết hợp trực tuyến đã diễn ra suôn sẻ, thành công, không những không hạn chế sự tương tác giữa ứng cử viên và cử tri mà ngược lại, nó có ý nghĩa lan tỏa mạnh mẽ thông điệp, hành động của các ứng viên tới đông đảo cử tri. Tất cả những điều đó tạo nên động lực, niềm tin vững chắc để các tầng lớp nhân dân trong cả nước hồ hởi hướng đến Ngày hội non sông.

Nhấn mạnh việc tổ chức bầu cử phải bảo đảm yêu cầu nghiêm ngặt về phòng chống dịch bệnh, Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử Quốc gia Bùi Văn Cường cho biết hiện, một số địa phương đã, đang phải tính đến các phương án tổ chức bỏ phiếu trong bối cảnh phòng chống dịch, đảm bảo an toàn.

Cụ thể như Hà Nội, sẽ có thêm các biện pháp phòng, chống dịch tại nơi bầu cử và có phương án riêng đối với các điểm cách ly, phong tỏa. Ủy ban Bầu cử thành phố Hà Nội đã kiến nghị Hội đồng Bầu cử Quốc gia về các phương án đặc thù tổ chức bầu cử tại các điểm cách ly y tế. Theo đó, một số điểm hiện bị cách ly trước là “điểm bỏ phiếu phụ” nay thành điểm có số lượng cử tri đông, ví dụ như Bệnh viện K cơ sở Tân Triều. Vì vậy, Ủy ban Bầu cử thành phố đã xin chia nhỏ và ghép số lượng cử tri đang ở khu cách ly vào các khu vực bỏ phiếu liền kề, nhưng vẫn bảo đảm số lượng cử tri tại một đơn vị bầu cử không vượt quá 4.000 người.

Đảm bảo an toàn cho cuộc bầu cử, Ủy ban Bầu cử Thành phố Hồ Chí Minh yêu cầu sắp xếp chỗ ngồi giãn cách, hạn chế tập trung đông người; bố trí người tham dự không quá 50% sức chứa của hội trường tổ chức. Nếu địa điểm bỏ phiếu đang thực hiện giãn cách xã hội, sẽ xử lý khử khuẩn, đảm bảo giữ khoảng cách 2m giữa những người tham dự; bố trí thời gian bỏ phiếu và phân luồng từ xa phù hợp cho cử tri từng khu vực, điểm dân cư. Riêng trường hợp tổ chức cho cử tri đang cách ly tại nhà tiến hành bỏ phiếu, phải hạn chế tối đa tiếp xúc gần. Sau khi bàn giao thùng phiếu phải sát khuẩn, vệ sinh cá nhân trước khi rời khỏi khu vực bỏ phiếu, tự cách ly 14 ngày tại nhà.

Tỉnh Bắc Giang dự kiến sẽ không tổ chức khai mạc đông người, chia nhỏ cử tri thành nhiều đợt để bỏ phiếu theo giờ, tránh tập trung đông người. Tại mỗi điểm bầu cử, khu bỏ phiếu đều phải có đầy đủ điều kiện phòng dịch. Với khu vực “cách ly nhà với nhà” sẽ thực hiện mang thùng phiếu phụ đến từng nhà để cử tri thực hiện quyền bỏ phiếu. Đối với các bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2, các trường hợp F1 đang thực hiện cách ly tập trung, tỉnh sẽ điều chỉnh danh sách cử tri về nơi cử tri đang thực hiện cách ly hoặc điều trị.

Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định, đến thời điểm hiện nay, công tác bảo đảm an ninh, trật tự đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, với cấp độ bảo vệ cao nhất, sẵn sàng bảo vệ tuyệt đối an ninh, an toàn bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Xác định rõ: “Bảo đảm an ninh, trật tự là yêu cầu nghiêm ngặt nhất, chủ động phòng ngừa là chính”, lực lượng Công an đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành liên quan, đặc biệt là lực lượng Quân đội, Y tế chủ động xây dựng và bố trí thế trận bảo đảm an ninh, an toàn, y tế tại các khu vực bỏ phiếu, đối với từng hòm phiếu; phối hợp xác minh hàng trăm nghìn nhân sự, không để các phần tử xấu lọt vào các Tổ bầu cử; rà soát, phát hiện, kiến nghị loại trừ từ sớm các nguyên nhân, điều kiện có thể dẫn đến sơ suất trong công tác bảo đảm an ninh, trật tự. Công an các địa phương đã xây dựng các phương án bố trí lực lượng, phân công nhiệm vụ cán bộ Công an bảo vệ nghiêm ngặt khu vực bỏ phiếu, thùng phiếu; phương án bảo đảm an ninh, trật tự, điều tiết phân luồng giao thông, phòng, chống cháy nổ…; chủ động phương án bảo đảm an ninh, trật tự trong tình huống dịch COVID-19 lây lan.

Công tác chuẩn bị cho bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 được chuẩn bị kỹ lưỡng, bài bản, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn, tuân thủ các quy định về phòng, chống dịch, để Ngày Bầu cử 23/5/2021 diễn ra dân chủ, công khai, minh bạch, đúng trình tự pháp luật, nhằm phát huy cao nhất quyền làm chủ của người dân.